شهرت منطقۀ بلوچستان بیشتر به خاطر سبک منحصر به فرد جامۀ زنانۀ گلدوزی شده و
فاخری است که هنوز هم در روستا های این ناحیه رایج است و بازار پر رونقی دارد. به
روایت کتاب پوشاک در ایران قبل از رواج پارچه های خارجی زنان بلوچ با پرورش کرم
ابریشم و بدست آوردن نخ از آن، هنر سوزن دوزی را رواج دادند. زنانی هنرمندی که دستانشان
در گذر عمر تمامی زیبایی های بلوچستان را به تصویر می کشند. افسوس که همین دست ها
در پاییز عمر تنها درد را حس می کنند و چشمانی که زیبایی ها را به نقش می کشند این
روزها در پی حفره های سوزن درگیرند! تن پوشهای اصلی زنان
بلوچ عبارت است از ردای گشاد بلند و یقه گرد، با چاکی از وسط بالاتنه که رو به پائین
ادامه دارد و آستینهای گشادی که به سمت مچها تنگ میشوند. این ردا روی پیراهن و
شلوارگشادی که در قوزک پا باریک میشود، همراه با بندی کشی در کمرقرار میگیرد و به
خاطر اینکه عرض پارچه کم است، برای دوخت پیراهن درزهای متعدد که بطور ماهرانه به
هم وصل شده، لازم می باشد. گاهی هم لباس با تکه های پهن ساتن در رنگهای متنوع که بصورت
راه راه و منظم به هم وصل است دوخته می شود.
مشهورترین استادان این هنر در ایران زنده یاد « مهتاب نوروزی»
و خانمها زرخاتون عظیمی ایرندگانی و شهناز خلیلی ایرندگانی هستند که به گزارش سایت
زن بلوچ تنها باقی ماندگان نسل دهه های طلایی چهل، پنجاه و شصت سوزن دوزی بلوچ می
باشند که هیچوقت فراموش نخواهند شد. گاهی لباس با تکه های پهن ساتن در رنگهای متنوع که بصورت راه راه و منظم به هم وصل
است دوخته می شود. روسری مستطیل شکل یلندی با حاشیه دوزی رنگارنگ در گرد آن، پوشش
را کامل می کند. به طور معمول سوزن دوزان به طور مستقل به تولید محصول می پردازند
و در صورت کار گروهی پس از پیاده کردن طرح کلی، هر زن یا دختر سوزن دوز یک رنگ را
به طور کامل سوزن دوزی می نماید و برای قسمت بعدی و استفاده از رنگ دیگر محصول را
به هنرمند بعدی می سپرد. رنگ ها در لباس زنان بلوچ بسیار متنوع و شاد بکاربرده شده
اند. حس زیبایی شناسی زن بلوچ و ابتکار آنها در طراحی و گزینش پوشاک "
جامک" یا "پامک" و"تکو"(چارقد) و"سریک"(روسری)
که بزرگتر از چارقد است و استفاده از انواع زیورآلات نظیر پولک، پولوه، کیگ، پور
(سینه ریز)، کید، سربند و مِزبری کاملاً مشهود است.
زن سرزمين آفتاب
زن سرزمين ليلي
زن سرزمين ترانه و خورشيد
زن گون ….زن بنه…. زن
درختان گز
زن گدان هاي سياه بلند
زن پايداري در حمله بي رحم شن
زن بلوچ … زن مهرباني
زن صبوري کوير لوت و برهوت
زن خارهاي بيابان زن
شوريده دلي و عاشقي و شور و شيدايي
زن موسم بادهاي شور زن
لبهاي شور … بوسه هاي شور
زن بلوچ … شهسوار گجرش
را در سرزمين تاکهاي انگور در غبار گم کرد فقط به جرم مهرباني هاي بي حد شور شور!
شاعره نسرین بهجتی
گدان = چادر = خيمه که
در اطراف بلوچستان به جاي خانه استفاده مي شود
