Tuesday 19 November 2013

دختران دانش آموز قاجاری از دریچۀ دوربین آنتوان سوروگین


 

"سوروگین" عکاس گرجی تبار از عکاسان توانای دوران ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه قاجار بود. اواز طریق پدرش، دیپلمات سفارت روسیۀ تزاری به دربار قاجاریه راه یافته بود و ناصرالدین شاه علاقۀ زیادی به عکاسی پرتره او نشان می داد. یکی از کار های معروف او تصویر برداری از تصاویر میرزا رضاى کرمانى پس از قتل ناصر الدین شاه و همچنین مراسم تشییع جنازه‌ی شاه بود. "سوروگین" به عنوان عکاس خبری رخداد های نهضت مشروطیت را ثبت کرد. دشمنان مشروطه، عکاسخانه او را به سبب روابطش با مشروطه طلبان با انفجار بمبی به آتش کشیدند و نگاتیو های عکس هایش را که حاصل تلاش یک عمر این هنرمند بود نابود کردند. در سال های بعد نیز گنجینۀ تاریخی به جا مانده از آثار او، بار دیگر توسط رضاشاه که کوشش می کرد با برافتادن سلسلۀ قاجار تمام نشانه های دوران قاجاریه را محو و نابود کند، به یغما رفت و توقیف شد.


این عکس تاریخی دختران دانش آموز قاجاری است که بدون حجاب از دریچه دوربین "آنتوان سوروگین" عکاس معروف ایرانی- گرجستانی ثبت شده است. در اواخر دورۀ قاجاریه متجددین و طرفداران فرهنگ فرنگی فعالیت هایی را برای رفع حجاب دختران آغاز کردند. بویژه پس از برقراری مشروطیت، بی حجابی در مدارس دخترانه توسط زنان وابسته به دربار تبلیغ شد. برای مدت کوتاهی انجمن های مختلف زنان به سبک اورپایی تاسیس شد که یکی از اهداف آنان تغییر لباس دانش آموزان بود. درباریان از همکاری برخی از همسران مبلغین مسیحی که در ایران سکونت داشتند بهره جستند تا نوع پوشاک مدارس وابسته به اشراف، درباریان و خا ن زادگان را تغییر دهند.

 
 

Monday 4 November 2013

امین الله حسین: ای وطن، ترا دوست دارم

                               
 



امین الله حسین در سال 1905 میلادی در شهر سمرقند روسیه چشم به جهان گشود. مادرش ایرانی بود. در دوران کودکی به صفحات گرامافون خانگی که اغلب آثار موسیقی دانان ایرانی را پخش می کردند، گوش فرا می داد. پس از مهاجرت خانواده اش به شهر مسکو، تحصیلات متوسطۀ خود را در این شهر به پایان رسانید و برای ادامۀ تحصیل علم طب به آلمان رفت. اما دلبستگی شدید او به موسیقی او را از تحصیل در رشتۀ پزشکی بازداشت و سرانجام سر از کشور فرانسه و کنسرواتوارپاریس در آورد و نزد استادان معروف هارمونی به تحصیل در رشـتۀ آهنگسازی پرداخت 
امین الله حسین به مانند آهنگسازان هم عصر خود در اروپا، نظیر اسمتانا، سیبلیوس و مانوئل دفایا استقلال طلب و ملی گرا بود و سبک رمانتیک ملی را پایۀ کار خود قرار داد. یکی از دلایلی که این سبک مورد توجه آهنگسازان آن دوران قرار گرفت، مقارنت آن با نهضت های ناسیونالسیتی در جهان بود که موسیقیدانان به پیروی ازچنین سبکی به خلق آثار ارزشمندی پرداختند که خود را به وقایع تاریخی و انقلاب های ملی معطوف میداشت. موسیقیدانان این مکتب آگاهانه به خلق آثاری با هویت ملی پرداختند. امین الله حسین نیز زمزمه های فولکلوریک و ملودی های ایرانی را بر پایۀ هارمونی غربی ترکیب نمود. آثار او مملو ازسوز غم ها و شور شادی های خلق های ایران زمین است و در آثارش گذشتۀ پر افتخار ایران باستان سایه افکنده است. او با خیال پردازی های میهن دوستانه از تاریخ نیاکانش عظمت تمدن و فرهنگ ایرانی را به جهانیان شناساند و جایگاه ویژه ای را در تلاقی موسیقی شرق و غرب بدان اختصاص داد. با اینکه جان و روح پارسی در آثار امین الله حسین متبلور است، او بدرستی ایران را ندید. بلکه تنها در سن هفتاد سالگی بود که به ایران سفر کرد و پس از دوران کوتاهی به اروپا بازگشت و اواخر عمر را در شهر پاریس بسر برد و در سن 78 سالگی چشم از جهان فرو بست. از این آهنگساز شهیر تنها یک نوار صوتی در دسترس است که با ته لهجۀ آذری در گفتگویی به نکات ارزنده ای می پردازد که شایان توجه دوستداران اوست. او در این سخنان بازمانده به "الهام" و "تکنیک" دو مقولۀ جدا از هم در موسیقی می پردازد و بر ارجحیت و اثرگذاری "الهام" در موسیقی تاکید می ورزد و آن را بر آمده از هویت ملی و فرهنگی آهنگساز می داند.
 

 آثارمعروف حسین سمفونی شن ها، بالۀ مینیاتور های ایرانی و بالۀ شهرزاد، قطعات پیانوی بزرگداشت عمر خیام، قطعۀ افسانه های ایرانی و صدای پای مغول، قطعۀ تار " ای وطن، ترا دوست دارم" و راپسودی های ایرانی... است. سمفنی شمارۀ 2، خرابه های تخت جمشید نمایانگر علاقه و شیفتگی کامل او به سرزمین مادری اش می باشد. سمفنی دوم در واقع یک پوئم سمفونیک است که عظمت ایران باستان، نبرد پارسیان و خرابه های کاخ پادشاهان هخامنشی را تصویر می کند و با تم امید برای باز یافتن افتخارات گذشته به پایان می رسد. این سمفونی در سال 1947 در تالار " وست مینیستر" پارلمان انگلستان اجرا شد.