دختران دانش آموز قاجاری از دریچۀ دوربین آنتوان سوروگین

 

"سوروگین" عکاس گرجی تبار از عکاسان توانای دوران ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه قاجار بود. اواز طریق پدرش، دیپلمات سفارت روسیۀ تزاری به دربار قاجاریه راه یافته بود و ناصرالدین شاه علاقۀ زیادی به عکاسی پرتره او نشان می داد. یکی از کار های معروف او تصویر برداری از تصاویر میرزا رضاى کرمانى پس از قتل ناصر الدین شاه و همچنین مراسم تشییع جنازه‌ی شاه بود. "سوروگین" به عنوان عکاس خبری رخداد های نهضت مشروطیت را ثبت کرد. دشمنان مشروطه، عکاسخانه او را به سبب روابطش با مشروطه طلبان با انفجار بمبی به آتش کشیدند و نگاتیو های عکس هایش را که حاصل تلاش یک عمر این هنرمند بود نابود کردند. در سال های بعد نیز گنجینۀ تاریخی به جا مانده از آثار او، بار دیگر توسط رضاشاه که کوشش می کرد با برافتادن سلسلۀ قاجار تمام نشانه های دوران قاجاریه را محو و نابود کند، به یغما رفت و توقیف شد.

این عکس تاریخی دختران دانش آموز قاجاری است که بدون حجاب از دریچه دوربین "آنتوان سوروگین" عکاس معروف ایرانی- گرجستانی ثبت شده است. در اواخر دورۀ قاجاریه متجددین و طرفداران فرهنگ فرنگی فعالیت هایی را برای رفع حجاب دختران آغاز کردند. بویژه پس از برقراری مشروطیت، بی حجابی در مدارس دخترانه توسط زنان وابسته به دربار تبلیغ شد. برای مدت کوتاهی انجمن های مختلف زنان به سبک اورپایی تاسیس شد که یکی از اهداف آنان تغییر لباس دانش آموزان بود. درباریان از همکاری برخی از همسران مبلغین مسیحی که در ایران سکونت داشتند بهره جستند تا نوع پوشاک مدارس وابسته به اشراف، درباریان و خا ن زادگان را تغییر دهند.