Friday 29 June 2012

بلابارتوک، پدر فوکلور اروپای شرقی



بلابارتوک آهنگساز مجار پایۀ فعالیت خود را در موسیقی، ملودی فولکلور، مقام های سنتی و ریتم های موسیقی مجاری قرار داد و سبکی متمایز را در موسیقی ابداع نمود. ترکیب شورو نوای مردمی و بومی با قوانین سخت و پیشرفته موسیقی کلاسیک جسارتی بود که از شرق آغاز شد و از مکتب موسیقی روسی به آهنگسازان رمانتیک ملی اروپای شرقی رسید. این دست اندازی و تصرف نوای محلی به موسیقی کلاسیک حتی به آثار موسیقیدانان کشور های اسکاندیناوی چون ادوارد گریگ و سیبیلیوس نیز کشیده شد و بعد ها به پدیده ای جا افتاده در موسیقی مبدل گشت.
 بلا بارتوک طبعی ملی گرا داشت، آثارش به افتخار قهرمانان ملی نامگذاری شده بود. او نه تنها علاقۀ فراوانی به جمع آوری موسیقی مجاری داشت، بلکه موسیقی بومی اروپای شرقی را نیز مورد توجه و تحقیق قرار داد وبه ثبت و نگارش موسیقی کشور رومانی و اسلوانی که پیش از جنگ جهانی اول بخشی از خاک مجارستان را تشکیل می دادند پرداخت. اما پس از جنگ محدودیت های سیاسی فراوانی برای او ایجاد شدند که او را از دنبال کردن ثبت آثار موسیقی این دو کشور باز داشتند. هر چند بلابارتوک ملی گرا بود، اما او را که علاقۀ زیادی به موسیقی مناطق آزاد شده داشت، بی وطن معرفی کردند و فعالیت های تحقیقاتی اش را در زمینۀ موسیقی، نوعی دوستی و همکاری با دشمن تلقی نمودند. بلابارتوک روحی آزاده داشت و به کارش در جمع آوری وتحقیق در مورد موسیقی اورپای شرقی ادامه داد. در سیاست با رژیم فاشیست مجار سازگاری نداشت و بسیاری از اجرا های آثارش به دلایل سیاسی به حالت تعلیق در آمدند. آتئیست بودن او نیز به ابزاری در دست مخالفانش مبدل شد و زمینه هایی را در جهت تضعیف موقعیت اوایجاد کرد که خود موجبات فشارهای  اجتماعی و سیاسی براو گردید. بلابارتوک سرانجام در سال 1942 ناچار به ترک کشورش مجارستان شد و به آمریکا مهاجرت کرد.
در فیلم کوتاه زیر قطعه ای از آهنگ "رقص های فولکلور رومانی اثر بلا بارتوک توسط " لی لی کراس" اجرا می شود." لی لی کراس" پیانیست مجاری فارغ اتحصیل اکادمی موسیقی " فرانس لیست" مجارستان بود و از شاگردان محبوب بلا بارتوک به شمار می رفت. او که در اجرای قطعات کلاسیک پیانو در سال های 30 شهرت جهانی یافته بود، همکاری گسترده ای را با بلابارتوک در زمینۀ ترویج و اجرای موسیقی اروپای شرقی آغاز کرد. این همکاری نوعی اعتراض به محدودیت ها و فشار های حکومت وقت محسوب می شد.  

 لی لی کراس پیانیست مجاری