Sunday, 28 August 2016

موومان رمانس اثر دیمیتری شوستاکویچ


سوئیت خرمگس از دوازده موومان تشکیل شده است که یکی در پی دیگری پس از برقراری اندکی سکوت نواخته می شود. موومان "رمانس" هشتمین بخش از این اثر موسیقی است. این سوئیت برای موسیقی متن فیلم خرمگس (1955 میلادی) محصول اتحاد شوروی ساخته شد که خود بر مبنای رمانی با همین نام، اثر اتل لیلیان وینیچ نویسنده ایرلندی بر روی پرده سینما آمد.
داستان فیلم زمانه ای پرآشوب و متشنج دهه ۱۸۴۰ میلادی ایتالیا، دوران قلع و قمع سربازان ایتالیایی توسط ارتش ناپلئون و سپس اشغال ایتالیا توسط ارتش اتریش را به تصویر می کشاند. کلیسای کاتولیک با نقاب تقدس از اشغالگران حمایت می کند، جنبش مردمی با قساوت و بی رحمی در هم می شکند، فداکاری های میهنی بخشی پرافتخاراز تاریخ استقلال ایتالیا میگردد ومبازرات آزادیخواهانه، اسطوره های ملی و قهرمان های دوران خود را می سازد.
شوستاکویچ که زمانی در غرب چهرۀ خلاق و آفرینندۀ سمفونی ها و کوراتت ها زهی بود، بتدریج نفوذ خود را در میان مردم کشورش و سپس جهانیان از طریق آهنگ متن فیلم و تئاتر روسی گسترش داد. هرچند که این آهنگساز پس از پایان ساخت موسیقی متن یک فیلم، برای شروع کار یک سمفونی و اثر کلاسیک بسیار مشتاق می شد، اما موسیقی سینما را اثری مفید برای سایر ترکیبات ساختاری آهنگسازی اش قلمداد می کرد و آنرا روشی سریع تر و اثربخش برای معرفی آثار خود در میان توده های مردم که با موسیقی کلاسیک نا آشنا بودند تلقی می نمود. ساخت موسیقی فیلم، به مانند خلق یک اثر موسیقی برای داستان یک باله بود که تخیلات موسیقائی شوستاکویچ  را در ذهن او بیدار می کرد و نه تنها عنصری تکمیلی از ساختار فیلم می شد، بلکه بخش جدایی ناپذیری از کل اثر، از داستان پردازی، کارگردانی و سایر تکنیک های تولید آن می گردید.
برخی کارشناسان موسیقی به شباهت این اثر با قطعه مدیتاسیون از اپرای تائیس- اثر ژول ماسنه اشاره می کنند که پیش از این، به داستان آن در وبلاگ پرداخته ام. نکته دیگر اینکه ایتالیای پرشور قرن نوزدهم برای شوستاکویچ آهنگساز انقلابی روس بهانه ای بود تا با الهام از آثار"وردی" و "بلینی" دو آهنگسازسبک رمانتیک ایتالیا، سویت خرمگس را که سرشار از احساسات و عواطف انسانی است، بیافریند.