پیراهنی مهتابی رنگ برای بهجت

 

بهجت الزمان اسفندیاری خواهرکوچک نیما که نیما بی اندازه او را دوست می داشت، پیش از مرگ در آسایشگاه کهریزک زندگی می کرد. زنی بود با عظمت جنگل های دوردست مازندران، درویش، رنجدیده و آزاده. در جوانی با دکتر ارانی آشنا شد. به عرفان و فلسفه رو آورد. پسرش در دریای بابلسر غرق شد. در سال های آخر عمر به آسایشگاه سالمندان کهریزک سپرده شد و همسان نیما در غربت و تنهایی بدرود حیات گفت.

نیما برای خواهر کوچکش در سال 1305 یادداشتی نوشته بود:

 

بهجت كوچولو!

رودخانه در شب هاي تاريك، چه حالي دارد؟ گلهاي زرد كوچكي كه روي ساحل باز مي شوند، مثل اينكه مي خواهند از پستان هاي رودخانه شير بخورند، شبيه به چه چيز هستند؟

 براي تو يك كلاه از گل درست مي كنم كه هر چه پروانه هست، دورِ آن كلاه جمع بشود. براي تو پيراهني بدست مي آورم كه در مهتاب، مهتابي رنگ و در آفتاب به رنگ آفتاب باشد. اين چه رنگ پيراهني است؟

 اگر گفتي اين وعده ها كه مي دهم، مثل اين دنيا راست است يا ... ، براي تو از آن اسباب بازي ها مي خرم كه دلت بخواهد. بشرط اينكه فكر كني ببيني چه سوقاتي خوبي مي تواني از كنار رودخانه ها براي من بياوري.

 

 

11مرداد 1305

نیما یوشیج



بازماندگان امواج ( ترانۀ مکزیکی)

                     

 

 

موسیقی بخش مهمی از فرهنگ مردم مکزیک است. مردمی که از افسانه، از شورو عشق، از ظلم و ستم می خواند و می رقصد. موسیقی فولکلور مکزیک از مزارع و مناطق روستایی این کشور سرچشمه می گیرد و البته بازتابی است از فرهنگ ها و تمدن های تأثیرگذاربر تاریخ آن، از فرهنگ اجداد و ساکنان بومی سرخ پوستش تا فرهنگ اروپایی که بخشی از آن از سیاست های استعماری اسپانیا متأثر شده و کشور مکزیک را حدود سه قرن به منطقه تحت الحمایه خود مبدل کرده بود. در اواخر قرن نوزدهم میلادی ساز هایی نظیر گیتار پنج رشته و گیتار دوازده رشته، تلفیقی بودند از ساز های سنتی و سازهای مدرن اروپایی و انعکاسی از ترکیب ها ی فولکلوریک و مبادلات فرهنگی. این مقدمه را آوردم به بهانۀ معرفی ترانه ای مکزیکی که چندی پیش توجه مرا در فضای مجازی به خود جلب کرد. ترانه ای از شهر پلایا ویسنته، منطقه ای گمنام در مکزیک، نه چندان مدرن، حتی از نظر صنعتی تا حدی عقب مانده با مردمانی که ریشه های بسیار سنتی و اصیل دارند و از راه تولید ذرت و حبوبات و قهوه زندگی می کنند. برآن شدم که از موضوع شعر ترانه سر در بیاورم، از موضوع ترانه ای با آوای دلنشین بومیان مکزیک:

در متن شعر، پری دریایی نهفته های رازگونه، ضمیر و حواس انسانی را به اعماق می برد. رویا ها و یاد ها در آب محو می شوند. ادراک به امواج می رسد و دریا به ژرفای هستی و نیستی آدمی.