خاندان پهلوی
خواست، اما نتوانست نام بندر پهلوی را در فرهنگ جغرافیای ایران جا بیندازد و ایرانی
ها تا پیش از انقلاب 57 علیرغم این نامگذاری تصنعی، نام دیرین بندر انزلی را بازیافته،
زیر لب بکار می گرفتند. شاید ریشه یونانی کلمات مرداب و یا برکه که با واژه
"آنزالیا" و یا " انزلیوس" خوانده می شود، دلیل نامگذاری این
بندر تاریخی باشد. حکایتی نیز از گذر اعراب از کوههای البرز نقل می کنند که آنان
با ورود شان به شهر انزلی، دستور پیاده کردن و فرود آمدن سواران خود را صادر کرده
و نام انزل را به معنی فرود، بر شهر نهادند.
بر فراز انزلی، به ارتفاع 28 متر با 54 پله مارپیچ،
مناره ای قد برافراشته که از آن بلند، شاهد پرواز هزاران پرنده مهاجر و صدها قوی
سفید است. فانوس دریایی انزلی حرکت باد را در لابلای نیزار ها، نیلوفرها و گلهای
صحرایی می کاود و روشنایی اش را به تلاقی مرداب و چمنزار و به رویارویی دریا و
ساحل می نمایاند. این بنا در دوره قاجاریه شاهد جنگ های میان ایران و روس بود. در
نزدیکی آن ، چهل کیلومتر مانده تا رشت، جنبش جنگل و نهضت مشروطه پا گرفت و دیده
بان دریای انزلی به قورخانه و زرادخانه قاجاری مبدل شد. با رنگ آمیزی و ترمیم بندر
در دوران پهلوی ساعتی بر نمای برج نصب گردید و بنای بلند انزلی وظیفه ای تازه پیدا
نمود. مناره انزلی دیگر چراغ دریا نبود. نه شب هنگام با روغن چراغ، راهنمای دریانوردان
می شد و نه منبعی بود نورانی برای اهالی بندری شبگیر و مه آلود... و حال، یادگاری است
از گذرگاه تاریخ که زمانی خزر را به اورپا، روسیه و تمدن غرب راهنما و راهگشا بود.
نمادی است دیرین و پر قدمت از شهر ساحلی انزلی.
