رقص کرمانجی- گردآورنده زهره اشکیانی

 

تاریخ هنر گواه است که بشر از ابتدای خلقت به کمک رقص و ریتم موفق گردید به کارهای خود نظم بخشد . رقص و موسیقی به طبیعت آدمی جلوه انسانی می بخشد . انسانها رقصیده اند و هنوز هم برای جشنها، تداوم زندگی، کارهای اجتماعی، ارتباط معنوی و اظهار وجود و هویت اجتماعی میرقصند. واژه "رقص فولکلوریک" معمولاً به "رقص عامهٔ مردم" گفته می‌شود قدیمی‌ترین فرم رقص است که نشان‌گر حالات، عادات و فرهنگ یک قوم و یا ساکنان یک منطقه جغرافیائی خاص بوده و در قالب مجموعه‌ای از حرکات موزون اجرا می‌شود.

 کردهای کُرمانج خراسان به شیوه ی خراسانیان قدیم به رقص «بازی» می گویند که اطلاقی باستانی و از ریشه واچیک پهلوی است. هیچ مراسم شادی نیست که کرمانج ها، پیر و جوان، زن و مرد، فقیر و غنی در آن شرکت نکنند. این رقص ها روایت کوچندگی، تلاش، همیاری، یگانگی، کار و کوشش و تصویریست از مردمانی که مرگ را نیز به بازی می گیرند و نیاکان ما را به یاد می آورند که آدمی را در خور مهرورزی و شادی می پنداشتند. بازی های کرمانجی چون بازی های شرق و مرکز خراسان در دایره و دور انجام می گیرد و جزو رقص های زنجیره ای و سلسله ای اند. رقص ها نخست با ریتمی آرام و سنگین آغاز و به مرور تند و تندتر می شوند. ادوار رقصی بعد از آرام و تند شدن دوباره از سر گرفته می شود و همواره پس از همهمه و حرکت های تند، ریتم آهسته می شود تا بازیگران نفسی و دمی بگیرند. این ادوار شامل رقص "یک قرسه" یعنی یک بار انگشتان دست را به هم نزدیک کردن است.

زنان آن را آهسته و مردان تند می رقصند. این رقص همه را برای اجرای حرکات بعدی و تندتر آماده میکند، "دو قرسه" دو بار دست زدن است و حنا کردن دست را به نمایش می گذارد. بعد مقام رقصی "هله هله" است که تنوعی در حرکات دستی رقص های قرسه ای ایجاد می کند. در این رقص دست ها باز می مانند و از ساعد و مچ پیچ می خورند و به یکدیگر نزدیک نمی شوند. بعد"انارکی" ، "سه قرسه"یا بشکن بشکن و "شلنگی"که در آن رقصندگان با چند قدم به یک سو می روند و سپس برمی گردند و با یک پا به درون دایره ی رقصی ضربه می زنند و با بشکن های متوالی بر شکوه رقص می افزایند."چپ و راسته"رقصندگان با یک پای چرخشی و پایی که محور شده به داخل دایره و خارج آن در جا گردش می کنند و غنچه ی گلی را که باز می شود به نمایش می گذارند. بعد "شش قرسه" و" دوازده قرسه ".