مدرسه خیلی دور نیست

آیا سوار اتوبوس شوم یا مامانم مرا به مدرسه می رساند؟ این گزینه هرگز به ذهن کوچک بچه های تالشی راه نمی یابد. آنها در آنجا، در استان گیلان مسیر های پرفراز و نشیبی را می پیمایند و ساعات طولانی را در پیاده روی های خسته کننده و پر ماجرایی گذرانده تا خود را به بلندی های تالش، به اتاقک های لانه مرغی که نام کلاس را بر خود نهاده اند برسانند. کودکان در این اتاقک ها ی سرد و باریک از فراز پنجره به خانه باغ های اطراف می نگرند. دفتر مشق شان بوی نم می دهد و سر کلاس هایشان سر و صدای غاز های وحشی به گوش می رسد. هنگامی که کلاس آغاز می شود، جلگه ها و شالیزارها فراموش می شوند و "آ" می شود برای آهو، "س" برای سمور و "ش" برای شغال، که اینها را نه فقط در کتاب ها آموخته اند، که در راه ها و جنگل ها به خاطر سپرده اند.

محمد گلچین عکاس ایرانی داستان گوی کودکان و آموزگاران اهل تالش، از کودکانی حکایت می کند که ترک تحصیل را بر نمی تابند و همانجا، در جایی از جنگل های گیلان برایشان معجزه شناخت و واقعه اعداد و حروف به وقوع می پیوندد. آن چیزی که هنوز برای برخی از کودکان دنیا اتفاق نیافتاده است. هنوز 60 میلیون کودک در سراسر نقاط جهان از امکان سواد آموزی بی بهره اند و دفتر و کتاب  و درس و مشق را به خواب هم ندیده اند. محمد گلچین فارغ التحصیل رشته کارشناسی جنگل داری از دانشگاه گیلان است. معلمی می کند و مطالعه، عکاسی و فیلمبرداری. تاکنون بیش از 100 عکس برگزیده داشته و در 50 نمایشگاه انفرادی و گروهی شرکت کرده است. عواید فروش تابلو های عکس هایش در راستای تجهیز و ساخت مدارس منطقه گیلان صرف خواهد شد. او که روایتگر مدارس تالش است و در حوزه مستند نگاری اقوام استان گیلان شهرت دارد می گوید:

"کودکان عکس های من از روی صخره ها و رودخانه ها می پرند، از مسیرکوه های سخت  می گذرند و در گل و لای و باران، جنگل ها را درمی نوردند تا بلکه دو کلمه حرف حساب را بشنوند و بیاموزند." او روزی در روستایی به نام "شامیلرزان" که از روستا های محروم تالش است از مدرسه ای با دیوار های کاهگلی و کف خاکی موزاییک نشده سر در می آورد، مدرسه ای که در حیاط قبرستان روستا قرار گرفته بود. عکاس که خود در دروان کودکی از قبر می ترسید به یکباره به کودکانی  می اندیشد که از قبرستان می ترسیدند و مجبور بودند هر روز به محل مدرسه آمده و در آن فضا درس بخوانند. او به همین دلیل بود که به فکر  انتقال مدرسه در آن روستا می افتد و در دیداری که با مدیر کل نوسازی مدارس گیلان ترتیب می دهد، تفاهم نامه ای برای بازسازی مدرسه ای جدید امضاء می شود. مدرسه به جای دیگری منتقل شده و مورد بهره برداری قرار می گیرد.

در سال 2015 مجموعه عکس های محمد گلچین در جشنواره شانگری-لا یونسکو در چین مورد توجه هیئت داوران قرار گرفته و جایزه "عکس بشریت" را از آن خود می کند. هنگامی که برای اولین بار عکس های  محمد گلچین را دیدم، تردید نکردم که از زبان دوربین او قصه کودکان تالش را برایتان بازگو کنم.